راهنمای جامع استفاده و نگهداری دستگاه‌ قند خون

دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون (BGM) یکی از وسایل مهم برای کنترل و مدیریت دیابت می‌باشند. این دستگاه‌ها به افراد مبتلا به دیابت کمک می‌کنند تا سطح قند خون خود را کنترل کنند و از عوارض دیابت جلوگیری کنند. کنترل سطح قند خون برای جلوگیری از عوارض دیابت مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و نابینایی ضروری است. در ادامه توضیحات کاملی درباره اجزای اصلی و انواع دستگاه های قند خون داده می شود همچنین چند نکته برای نگهداری دستگاه قند خون و مشکلات احتمالی آن گفته میشود.

اجزای اصلی دستگاه های اندازه گیری قند خون

اجزای اصلی دستگاه‌های قند خون عبارتند از:

1. صفحه نمایش (Display): بعضی از گلوکومترها دارای صفحه نمایش دیجیتال هستند که نتایج اندازه‌گیری را به صورت عددی نمایش می‌دهند. برخی از دستگاه‌ها همچنین دارای یک نمایشگر گرافیکی هستند که تغییرات قند خون را در طول زمان نشان می‌دهد. این صفحه معمولاً شامل سطح گلوکز خون و گاهی اوقات زمان اندازه‌گیری است.
2. منبع تغذیه: این بخش برای تأمین انرژی مورد نیاز دستگاه استفاده می‌شود. دستگاه‌های قند خون معمولاً از باتری‌های نیم‌قلمی یا سکه ای برای تأمین انرژی استفاده می‌کنند. برخی از دستگاه‌ها نیز دارای منبع تغذیه برقی هستند.
3. نوار تست (Test Strips): نوارهای تست بخشی از گلوکومتر و جزء مهمی از دستگاه‌های قند خون هستند که برای جذب خون می باشند. این نوارها شامل مواد شیمیایی هستند که با گلوکز در خون واکنش می‌دهند و نتیجه را نشان می‌دهند. نوار تست‌ها معمولاً به صورت یکبار مصرف هستند و پس از هر بار استفاده باید تعویض شوند.
4. لانست (Lancet): لانست یک نوک تیز است که برای گرفتن نمونه خون استفاده می‌شود. این نمونه خون سپس بر روی نوار تست قرار داده می‌شود. لانست‌ها معمولاً به صورت یکبار مصرف هستند و پس از هر بار استفاده باید تعویض شوند.
5. سنسور: سنسور ابزاری است که در دستگاه‌های قند خون پیوسته (CGM) برای اندازه‌گیری مداوم قند خون استفاده می‌شود. سنسور معمولاً به صورت زیرپوستی قرار می‌گیرد و اطلاعات قند خون را به دستگاه گیرنده یا گوشی هوشمند ارسال می‌کند.
6. حافظه (Memory): بسیاری از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون دارای حافظه هستند که نتایج اندازه‌گیری‌های قبلی را ذخیره می‌کنند. این قابلیت به افراد کمک می‌کند تا تغییرات در سطح قند خون خود را با زمان مشاهده کنند.

انواع دستگاه اندازه گیری قند خون

اهمیت استفاده مداوم از دستگاه اندازه‌گیری قند خون در مدیریت دیابت و کنترل سطح گلوکز خون نیازمند دقت و پایداری است. همچنین، مشاوره و آموزش از نوع صحیح استفاده از این دستگاه‌ها توسط پزشک یا کادر درمانی نیز حیاتی است.

دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون نیز از انواع مختلفی از فناوری‌ها برای اندازه‌گیری سطح قند خون استفاده می‌کنند که در ادامه در مورد آن ها توضیح خواهیم داد:

1. گلوکومترهای خونی:
   • گلوکومترهای متداول: این گلوکومترها با استفاده از نوارهای تست و لانستها برای اندازه‌گیری گلوکز خون استفاده می‌شوند. کاربران نمونه خون خود را روی نوار تست می‌گذارند، و سپس گلوکومتر نتیجه را نمایش می‌دهد.
   • گلوکومترهای هوشمند: این دستگاه‌ها معمولاً به همراه اپلیکیشن‌های هوشمندی هستند که اطلاعات اندازه‌گیری را ثبت می‌کنند و به کاربران امکان پیگیری مداوم را می‌دهند.
2. سنسورهای زیرپوستی:
   • سنسورهای زیرپوستی بی‌سیم: این سنسورها به صورت زیرپوستی درج می‌شوند و به طور خودکار و مداوم سطح قند خون را اندازه‌گیری می‌کنند. اطلاعات به گوشی هوشمند یا دستگاه مشابه ارسال می‌شود.
3. پمپ‌های انسولین هوشمند:
   • پمپ‌های انسولین هوشمند با سنسور گلوکز: برخی از پمپ‌های انسولین هوشمند، همراه با سنسورهای گلوکز هستند که به صورت خودکار سطح قند خون را نظارت می‌کنند و دستگاه انسولین را به تناسب با نتایج تنظیم می‌کنند.
4. سیستم‌های نظارت به دور از بدن (CGM) :
   • سیستم‌های نظارت به دور از بدن (CGM) : این سیستم‌ها شامل سنسورهایی هستند که به صورت پیوسته اطلاعات گلوکز را نظارت می‌کنند و اطلاعات را به دستگاه گیرنده یا گوشی هوشمند ارسال می‌کنند.
5. پمپ‌های انسولین ترکیبی:
   • پمپ‌های انسولین ترکیبی با CGM : برخی از پمپ‌های انسولین هوشمند CGM را درون خود دارند تا نظارت خودکار بر سطح گلوکز را انجام دهند و انسولین را به تناسب با نیاز بدن تزریق کنند.

هرکدام از این دستگاه‌ها مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و انتخاب نوع مناسب بستگی به نیازها و ترجیحات هر فرد دارد. افراد دیابتی برای انتخاب دستگاه مناسب بهتر است با پزشک یا متخصص دیابت مشورت کنند.

انواع دستگاه های اندازه گیری قند خون از نظر مکان مورد استفاده

این دستگاه ها از انواع مختلفی برای استفاده در محیط های مختلف مانند خانه، بیمارستان یا آزمایشگاه استفاده می شوند. در ادامه توضیح مختصری در این باره داده می شود

1. دستگاه های اندازه گیری قند خون خانگی : دستگاه های اندازه گیری قند خون خانگی برای استفاده در خانه توسط افراد مبتلا به دیابت طراحی شده اند. این دستگاه ها معمولاً کوچک و قابل حمل هستند و از نوارهای تست و لنست برای اندازه گیری سطح قند خون استفاده می کنند.
2. دستگاه های اندازه گیری قند خون بیمارستانی : دستگاه های اندازه گیری قند خون بیمارستانی برای استفاده در بیمارستان ها و سایر مراکز پزشکی طراحی شده اند. این دستگاه ها معمولاً بزرگتر و دقیق تر از دستگاه های خانگی هستند و از انواع مختلفی از روش ها برای اندازه گیری سطح قند خون استفاده می کنند.
3. دستگاه های اندازه گیری قند خون آزمایشگاهی : دستگاه های اندازه گیری قند خون آزمایشگاهی برای استفاده در آزمایشگاه ها طراحی شده اند. این دستگاه ها معمولاً دقیق ترین نوع دستگاه های اندازه گیری قند خون هستند و از روش های پیچیده ای برای اندازه گیری سطح قند خون استفاده می کنند.

منبع تغذیه دستگاه های قند خون

منبع تغذیه دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون معمولاً باتری است. این باتری‌ها معمولاً از نوع باتری‌های کم‌مصرف مثل باتری‌های نیم‌قلمی (AAA) یا باتری‌های سکه ای استفاده می‌شوند. همچنین در برخی از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون هوشمند باتری قابل شارژ به کار می رود. استفاده از باتری قابل شارژ می‌تواند به کاهش هزینه‌های مرتبط با خرید باتری کمک کند.

عمر باتری های دستگاه قند خون

عمر باتری دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون متناسب با نحوه استفاده و نوع دستگاه مختلف است. میزان مصرف باتری توسط عواملی نظیر تعداد اندازه‌گیری‌ها در یک روز، نوع نمایشگر، ویژگی‌های اتصال به دیگر دستگاه‌ها و … تأثیر می‌پذیرد. به طور کلی، عمر باتری‌های دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون خانگی حدود چندین ماه و 300 تا 1000 تست است.

افزایش طول عمر باتری دستگاه قند خون

برای افزایش عمر باتری‌های دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون، توصیه می‌شود از باتری‌های با کیفیت و با مشخصات مناسب استفاده کنید و دستگاه را در دماهای متعادل نگه دارید. همچنین، از قرار دادن دستگاه در معرض نور مستقیم خورشید یا گرمای شدید خودداری کنید و از اتصال دستگاه به برق در مواقعی که نیازی به استفاده از آن ندارید، خودداری کنید.

قبل از خرید و استفاده از دستگاه اندازه‌گیری قند خون، مهم است که دستگاه مناسب را انتخاب کنید و دستورالعمل‌ها و نکات استفاده از باتری را به دقت مطالعه کنید. همچنین، بسته به نوع دستگاه، ممکن است عمر باتری و نحوه شارژ یا تعویض آن متفاوت باشد.

انواع دستگاه های قند خون باتری خور

بسیاری از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون از باتری برای عملکرد خود استفاده می‌کنند. در عین حال، مدل‌ها و تولیدکنندگان ممکن است به طور مداوم تغییر کنند. در زیر، نمونه‌هایی از برندها و مدل‌هایی که به طور عمده در بازار از باتری برای تغذیه استفاده می‌کنند آورده شده است:

1. OneTouch:
   • مثلاً دستگاه‌های OneTouch Verio و OneTouch Ultra از باتری برای عملکرد خود استفاده می‌کنند. برای مثال OneTouch Verio Flex باتری نیم قلمی در آن به کار میرود.
2. Accu-Chek:
   • دستگاه‌های Accu-Chek مانند مدل های Aviva و Performa از باتری برای تغذیه استفاده می‌کنند. به طور مثال مدل Accu-Chek Instant از این برند باتری نیم قلمی میخورند.
3. FreeStyle:
   • دستگاه‌های FreeStyle Precision و FreeStyle Lite و Freestyle Libre از باتری نیم قلمی برای عملکرد خود استفاده می‌کنند.
4. Contour:
   • برند Contour از باتری برای تغذیه دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون خود استفاده می‌کند. مثلا مدل های Contour Next One و Contour Plus One و Contour Next Link از باتری نیم قلمی استفاده میکنند و مدل های Contour XS و Contour Plus باتری سکه ای میخورند.
5. Bayer:
   • برند Bayer با مدل Contour Next از باتری برای عملکرد دستگاه‌های خود استفاده می‌کند. مدل های Advantage و Comfort Select و Prestige باتری نیم قلمی میخورند و مدل های Aura و SphygmoCor 300 از باتری سکه ای در آنها استفاده میشود.
6. iHealth:
   • برند iHealth با دستگاه Smart Gluco-Monitoring System نیز از باتری برای تغذیه استفاده می‌کند. به طور مثال مدل های Arm BP3 و BP3 Plus و BP3 Lite باتری نیم قلمی و مدل BP3 Classic باتری سکه ای میخورند.

مشکلات احتمالی دستگاه قند خون

استفاده از دستگاه‌های تست قند خون معمولاً به طور گسترده در مدیریت دیابت صورت می‌گیرد، اما ممکن است در برخی مواقع مشکلاتی برای کاربران پیش آید. در زیر، برخی از مشکلات ممکن با دستگاه تست قند خون آورده شده است:

1. دقت دستگاه:
   • دقت نوار تست: مصرف نوارهای تست مناسب و ذخیره سازی صحیح آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از نوارهای منقضی یا غیرقابل استفاده می‌تواند دقت نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
   • تنظیم صحیح لانست: تنظیم نادرست لانست یا استفاده از لانستهای کثیف می‌تواند نمونه خون را به شکل نادرستی گرفته و نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
2. مشکلات با نمونه‌گیری:
   • بهداشت و تمیزی: عدم رعایت بهداشت و تمیزی در فرآیند نمونه‌گیری ممکن است به عفونت‌ها یا تداخل با نتایج منجر شود.
   • کمبود نمونه خون: گاهی اوقات کمیت ناکافی نمونه خون یا فشار بالا بر روی لانست می‌تواند باعث اخذ نمونه خون مناسب نشود.
3. عوامل خارجی:
   • تداخل با مواد دیگر: مصرف موادی مانند اسپری‌های ضدعفونی، لوسیون، یا مواد چرب ممکن است با نمونه خون تداخل کند و به نتایج اشتباه منجر شود.
   • دما و رطوبت: دمای محیط و رطوبت ممکن است بر عملکرد دستگاه تأثیر بگذارد. برخی از دستگاه‌ها ممکن است در دماها و شرایط خاص عملکرد بهتری داشته باشند.
4. مشکلات فنی:
   • خرابی دستگاه: خرابی یا عدم صحیح عملکرد دستگاه می‌تواند به نتایج نادرست منجر شود.
   • نوع و کیفیت باتری: استفاده از باتری‌های مناسب و تازه می‌تواند در دقت دستگاه تأثیرگذار باشد.

برای جلوگیری یا رفع این مشکلات، اهمیت دارد که کاربران دستگاه‌های تست قند خون با دقت و به صورت صحیح، طبق راهنمایی‌ها و توصیه‌های تولیدکننده، از این دستگاه‌ها استفاده کنند. همچنین، مشاوره با پزشک یا متخصص دیابت می‌تواند به بهترین استفاده از این تجهیزات کمک کند.

روش‌های نگهداری و مراقبت از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون

• دستگاه را در محیطی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید.
• دستگاه را بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد نگه دارید.
• دستگاه را از دسترس بچه‌ها و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
• دستگاه را با آب یا مایعات دیگر تمیز نکنید.
• اگر دستگاه خیس شد، با پارچه خشک آن را خشک کنید.
• از نوارهای تست تاریخ مصرف گذشته استفاده نکنید.
• نوارهای تست را در دمای اتاق نگهداری کنید.
• از سوزن‌های یکبار مصرف استفاده کنید
• سوزن‌های استفاده شده را در سطل زباله مخصوص دور بیندازید.

نتیجه گیری

باتری دستگاه قند خون، قلب تپنده این دستگاه است که باید با دقت از آن مراقبت شود. استفاده از باتری‌های مناسب و نگهداری دستگاه در دمای مناسب، دو راه مهم برای افزایش عمر باتری و بهبود عملکرد دستگاه است.