در هر سن و شرایطی از صحت و سلامت که باشید، توجه به وضعیت عملکردی مهم‌ترین علائم سلامت بدن از جمله فشارخون از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به ضرورت این نکته در جامعه‌ای که کمبود زمان و بسیار بودن دغدغه‌ها امکان مراجعه‌ی منظم افراد به مطب پرشک و پیگیری وضعیت سلامت خود را به شدت کاهش داده، به همراه داشتن ابزار پزشکی مهمی همچون فشارسنج بسیار حائزاهمیت خواهد بود. و متعاقبا علت ارور دادن دستگاه فشار خون نیز مهم است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی اهمیت عملکرد دقیق و درست دستگاه و همچنین عیب یابی دستگاه فشار خون بپردازیم.
اهمیت اندازه‌گیری دقیق فشارسنج
با توجه به آمار و ارقام دقیق ارائه شده توسط متخصصین حوزه سلامتی باید اقرار کرد که علائم بسیاری از بیماری‌های جدی نظیر بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، نارسایی‌ها، اضافه وزن و دیابت و همچنین مشکلات کلیوی خطرناکی باشد. اینجاست که لزوم استفاده مداوم و دقیق از یک فشارسنج باید یکی از اصلی‌ترین مراقبت‌های افراد به شمار آید.
پس اگر قرار است با تکیه بر اطلاعات نمایش داده شده بر روی صفحه‌ی فشارسنج، وضعیت سلامت خود را بطور جد دنبال کنیم، مهم‌ترین معظل اطمینان از اندازه‌گیری دقیق و عملکرد درست دستگاه خواهد بود. تا با در دست داشتن مستندات صحیح، در مواقع لزوم به درستی عمل کنیم.
خرابی و عیب یابی دستگاه فشار خون
بطور کلی خطاها و عیوب یک دستگاه فشارسنج به دو بخش ایرادات فنی و ارورها مربوط میشود. ایرادات فنی و کلی که عموما ممکن است درمورد هر نوع فشارسنجی اتفاق بیفتد عبارتند از؛ عمکلرد نادرست کاف دستگاه (کیسه پلاستیکی بوده که به دور بازو بسته میشود) و تراز بودن نشانگر شریان (ART) روی شریان بازویی بیمار، عدم تشخیص درست فشار، ایراد باتری، حرکت بیمار حین اندازه‌گیری، مسدود شدن شلنگ هوا یا نشت و غیره باشد. در ادامه به عیب یابی دستگاه فشار خون به لحاظ عمومی می‌پردازیم:
- تنظیم نادرست کاف
در صورتی که کاف در اندازه‌ی مناسب دستگاه متصل نشده باشد و یا سست در جای خود قرار گرفته باشد، امکان خطا و عدم نمایش اطلاعات بالا می‌رود. علاوه بر این قرار نگرفتن قسمت کاف فشارسنج بر روی بازوی بیمار نیز تاثیر زیادی در نمایش اعداد درست دارد. سعی کنید مانعی بین کاف و بدن وجود نداشته باشد.
- ایرادات باتری
اغلب اوقات دلیل اصلی باد نشدن کاف دستگاه مربوط به ایرادات و مشکلات مربوط به باتری استفاده شده در دستگاه است و پمپ دستگاه انرژی مورد نیاز برای باد کردن کاف را نداشته. مشکلات فنی باتری، فساد آن و بخصوص کیفیت پایین باتری در بیشتر مواقع دلیل این اتفاق است. این مورد یکی از اصلی ترین علت ارور دادن دستگاه فشار خون است.
با توجه به اهمیت باتری قلمی دستگاه فشار خون استفاده شده در دستگاه، پیشنهاد میشود از معتبرترین و باکیفیت‌ترین برندهای باتری دنیا مثل وارتا آلمان استفاده کنید که احتمال بروز خطا در دستگاه را به شدت کاهش می‌دهد و از استانداردهای فنی و محافظتی بالایی برخوردار هستند. حتی علت روشن نشدن دستگاه فشار خون را نیز می‌توان به این مورد ربط داد.
از مهم ترین نکاتی که لازم است درمورد باتری فشارسنج بدانیم این است که استفاده از باتری مناسب با دستگاه و عملکرد بالا، تاثیر مستقیمی در کیفیت و صحت اطلاعات بدست آمده از این طریق دارد. به نوعی که ضمن تامین انرژی و جریان مورد نیاز برای دستگاه میتواند آن را در نشان دادن اعداد و رقم صحیح و منطقی یاری کند. پس لازم است بهترین باتری ها را از معتبرترین برندها نظیر وارتا آلمان خریداری کنید تا درمورد خروجی دستگاه فشار خونتان مطمئن باشید.
- حرکت حین اندازه‌گیری
با توجه به مجهز بودن اکثر دستگاه‌های فشارسنج امروزی به تکنیک نوسان‌سنج و ارزیابی پالس‌های فشار شریان بازویی، لازم است حتما حین اندازه‌گیری فشارخون در موقعیت ثابتی قرار گرفته باشید. چرا که هر حرکت کاف میتواند منجر به نوسانات شدید فشار اندازه‌گیری شده شود و نیز باعث ایجاد اعوجاج جدی در سیگنالی شود که دستگاه تشخیص می‌دهد.
- اسنداد شلنگ هوا
گاهی علت ارور دادن دستگاه فشار خون مچی مسدود شدن شلنگ یا نشتی در شلنگ، رابط یا کاف است. در چنین مواقعی می‌توان با با گوش دادن دقیق به شلنگ، کانکتور و کاف‌ها، نشتی را بررسی و انسداد احتمالی را رفع کنید. کاف به کیسه پلاستیکی فشارسنج گفته میشود که به دور بازو می‌بندند. داخل کیسه به قدری از هوا پر میشود که مانع عبور خون در رگ ها شود.
- موقعیت صحیح بازو
نحوه صحیح قرار گرفتن بازو و موقعیت آن، نگه داشتنش در جهت قلب است. مطمئن شوید که بیمار بازوی کاف خود را خیلی نزدیک به پهلوی خود نگه نمی‌دارد. چرا که سیگنال‌های نویز ایجاد شده پالس‌های فشار مورد نظر از شریان بازویی را مسدود می‌کند و چنین تداخلی احتمال نمایش صحیح اطلاعات را به شدت کاهش می‌دهد.
علت ارور دادن دستگاه فشار خون
عدم عیب یابی دستگاه فشار خون میتواند ارورهای متعددی بر روی نمایشگر دستگاه شود که اغلب آن‌ها مبهم بوده و برای رفع آن‌ها نیاز به در دست داشتن لیستی درمورد توضیحات هر ارور است. گاهی بهترین راه برای رفع انواع خط‌ها روشن و خاموش کردن دستگاه یا جدا کردن و مجددا نصب باتری است. اما زمانی که بعد از امتحان این راه باز هم اروری مشاهده کردید می‌توانید از این لیست استفاده کنید.
رفع کدهای خطا در فشارسنج دیجیتالی
برخی مواقع علت نمایش ارورهای روی فشارسنج دیجیتال، عدم جایگذاری درست باتری، اشتباه در نحوه تعویض باتری فشارسنج ، راه‌اندازی نامناسب و در برخی مواقع اشتباه در قرائت درست اعداد و اطلاعات است. بهرحال اکثر ایرادات و خطاها قابل رفع بوده ولی درصورت عدم تصحیح و کارکرد درست، نیاز است دستگاه را به فروشنده یا مرکز سرویس بازگردانید.
- عدم نمایش اطلاعات: ممکن است باتری نداشته یا باتری استفاده شده فاسد شده باشد.
- چشمک زدن به هنگام فشردن دکمه پاور: قطب‌های باتری اشتباه تنظیم شده‌اند.
- E1 : نشان‌دهنده‌ی وضعیت غیرطبیعی در چرخش هوا، نیاز به اندازه‌گیری مجدد فشار است.
- E2 : یعنی فشار بیش از mmHg 300 است و باید دستگاه را خاموش و سپس مجددا اندازه‌گیری کنید. (به طور معمول درصورت اندازه‌گیری حین حرکت رخ می‌دهد)
- E3 : به معنای خطا در تاریخ است و در چنین شرایطی باید باتری‌ها را خارج و جایگذاری کنید. (سعی کنید تمام جواهرات را از دست باز کرده و دستگاه را دقیقا روی پوست قرار دهید)
- E4 : اشکال در اتصال به مانتور؛ باید در محلی قرار بگیرید که سیگنال‌های قوی‌تری دارد.
- EE : در اندازه‌گیری خطا وجود داشته، پس باید کاف را به طور صحیحی ببندید و در طول اندازه‌گیری، بازوی خود را سفت نگه دارید.
- Er : بیانگر فراتر از دامنه اندازه‌گیری و نیازمند راه‌اندازی مجدد دستگاه است.
- مقدار فشار انبساطی یا انقباضی بسیار بالا: باید حالت و موقعیت بدن و کاف را بار دیگر بررسی کنید.
- فشار انبساطی یا انقباضی بسیار پایین: در این حالت نیز باید بدن و کاف را چک کنید تا طبق نکات گفته شده قرار داشته باشند.
رفع خطاهای فشارسنج عقربه‌ای
برخی افراد استفاده از انواع عقربه‌ای را به دلیل عدم نیاز به باتری و سیستم الکترونیکی، دقیق‌تر از فشارسنج‌های دیجیتالی می‌دانند. از طرفی هزینه‌ی کمتری نیز از این بابت می‌پردازند و برخی از فشارسنج‌های عقربه‌ای دارای قابلیت حفظ تاریخچه فشار خون قبلی بیمار هستند. اما خطاهایی نیز ممکن است در رابطه با این نوع فشارسنج اتفاق بیفتد که در ادامه برخی از آن‌ها را آورده‌ایم.
- حرکت شدید عقربه و عدم نمایش مقداری دقیق که به دلیل نامناسب بودن ضربان بیمار، ناشی از حرکت کردن و نداشتن موقعیت مناسب بدن و بازو
- اشتباه در تعیین نقطه صفر
- خطا در خواندن صحیح عقربه‌ها
- قرار نگرفتن درست دستگاه روی بدن
- اندازه‌گیری در محیط نامناسب
- خرابی در سنسور فشار، پمپ و یا لوله‌ها
راه‌های جلوگیری از ایجاد خطا در اندازه‌گیری فشار خون
همان‌طور که قبل‌تر اشاره شد فشار خون تنظیم نشده میتواند نشان‌دهنده‌ی موارد متعددی از بیماری‌ها و اختلالات در سلامت انسان شود. اما در کنار موارد گفته شده، عادات ناسالم غذایی، رژیم نادرست، استرس و تنش و… نیز می‌توانند فشارخون بالا را سبب شوند. با دانستن خطاهای مربوط به دستگاه، تا حد زیادی خیالمان از بابت وجود هر نوع علت خرابی دستگاه فشار خون راحت خواهد شد و می‌توان بسیاری از اختلالات را رفع کرد.
البته لازم به ذکر است که فشار خون میتواند در طول روز نوسان داشته باشد، بنابراین گاهی پیش می‌آید که در زمان‌های مختلف خوانش دقیق نباشد. به منظور درک و دریافت درست اطلاعات سلامت خود توسط فشارسنج نیاز است به مواردی توجه کنید که به نمایش صحیح اطلاعات منجر میشود.
- صحبت نکردن حین اندازه‌گیری فشار
- قرار دادن کاف دستگاه نیم سانتی‌متر بالاتر از خم شدن آرنج خود و روی پوست بدون مانع
- قرار دادن پاها بصورت ضربدری روی زمین
- عدم مصرف کافئین و استعمال دخانیات 30 دقیقه قبل اندازه‌گیری
- شناخت واحدهای الکترونیکی و قرائت با دقت
- عدم حرکت و ایجاد نوسانات
- بررسی شلنگ هوا و اتصالات قبل اندازه‌گیری
